Małgorzata Rosiak Postaw kawę autorce: buycoffee.to/halospitsbergen
Longyearbyen, położone na archipelagu Svalbard, jest jedną z najbardziej na północ wysuniętych zamieszkałych osad na świecie. Ta niewielka miejscowość, która obecnie stanowi stolicę Svalbardu i centrum administracyjne archipelagu, posiada bogatą i interesującą historię, która odzwierciedla zmiany polityczne, gospodarcze i społeczne w Arktyce.
Longyearbyen: początki osady
Historia Longyearbyen zaczyna się na początku XX wieku. W 1901 roku bogaty przedsiębiorca z Bostonu (współzałożyciel Arctic Coal Company) John Munro Longyear wraz z żoną i piątką dzieci wyrusza na Svalbard. 10 czerwca 1906 roku, zakłada tu osadę górniczą. Longyear był zainteresowany bogatymi złożami węgla kamiennego, które odkryto na Svalbardzie. Statkiem Primo przywiózł więc czterdziestu pięciu pracowników i materiały do budowy domów. W ciągu kilku lat powstała niewielka osada nazwana Longyear City, której nazwę później, w 1926 roku, zmieniono na Longyearbyen.
Rozwój górnictwa
Pierwsze lata funkcjonowania osady były trudne. Niełatwe warunki, trudności z transportem i brak infrastruktury stanowiły wyzwania dla górników i ich rodzin. W latach 1910-1911 mieszkały tu 73 osoby, jednak w ciągu pierwszej dekady działalności niewielka wioska zamieniła się w osadę liczącą 300 mieszkańców. W 25 budynkach znajdowały się mieszkania, sklepy, dom kultury i stadniny koni. Mimo to, dzięki determinacji i inwestycjom Longyeara, Longyearbyen rozwijało się jako ośrodek górniczy. W 1916 roku Arctic Coal Company została sprzedana norweskiej firmie Store Norske Spitsbergen Kulkompani (SNSK), która kontynuowała eksploatację złóż węgla. Norwegia, chcąc zabezpieczyć swoje interesy w Arktyce, zaczęła inwestować w rozwój osady, co przyczyniło się do dalszego wzrostu liczby mieszkańców i poprawy warunków życia.
II Wojna Światowa
Jak podaje Svalbard Museum „W sierpniu – wrześniu 1941 r. siły alianckie ewakuowały wszystkich ze Svalbardu (z wyjątkiem Andersa Halvorsena, pacyfisty, który ukrywał się podczas ewakuacji i przez pewien czas był jedyną osobą na Svalbardzie)”. Mimo że wojna na Svalbardzie dotyczyła dostępu do prognozy pogody, w czasie trwania II wojny światowej osada bardzo ucierpiała, a większość budynków uległa zniszczeniu lub spaleniu podczas bombardowań. Po wojnie Norwegia przystąpiła do odbudowy miasta, co zapoczątkowało nową fazę rozwoju miasta. W latach 50. i 60. XX wieku Longyearbyen przeżywało okres intensywnego rozwoju. Norweskie władze inwestowały w infrastrukturę, budując nowe domy, szkoły, szpitale i inne obiekty użyteczności publicznej. Wzrost produkcji węgla przyciągał kolejnych pracowników, a osada stopniowo przekształcała się w bardziej stabilne i zorganizowane miasto.
Jednakże, w latach 80. i 90. XX wieku, globalne zmiany na rynku energii i surowców wpłynęły na rentowność górnictwa na Svalbardzie. Norwegia, zdając sobie sprawę z konieczności dywersyfikacji gospodarki Longyearbyen, zaczęła inwestować w inne sektory, takie jak badania naukowe, turystyka i edukacja.
Osada dzisiaj
Dzisiaj Longyearbyen to tętniąca życiem osada, która jest domem dla około 2 400 mieszkańców z różnych części świata. Miasto stało się ważnym ośrodkiem badawczym, z wieloma międzynarodowymi instytucjami naukowymi prowadzącymi badania w różnych dziedzinach. Osada przyciąga turystów chcących posmakować bramy do arktycznego raju i poznać historię tego miejsca. W ostatnich latach, Longyearbyen stało się również symbolem zmian klimatycznych. Topnienie wieloletniej zmarzliny, zmiany w ekosystemach arktycznych i wzrastające temperatury są wyzwaniami, z którymi mierzą się mieszkańcy tego miejsca. Doskonale opisuje je książka Line Nagell Ylvisåker My World Is Melting: Living with Climate Change in Svalbard a także publikacja The Paradox of Svalbard: Climate Change and Globalisation in the Arctic, której autorką jest Zdenka Sokolíčková. Dwie te lekuty zwiedzający nabędą na przykład w Muzeum Svalbardu w Longyearbyen.
Longyearbyen, z małej osady górniczej, przekształciło się w nowoczesną osadę, będącą ważnym punktem na mapie Arktyki. Inspirująca historia rozwoju miasta i powstawania poszczególnych dzielnic oraz to jak kształtowała się ta niesamowita społeczność wyraźnie pokazują, że wspólnota zbudowana w tak odległym miejscu może stanowić przykład dla pozostałych części świata.
Kontynuuj podróż:
