Monika Subda Film „Szczęki” Stevena Spielberga znacząco przyczynił się do postrzegania rekinów jako niebezpiecznych drapieżników. Choć od premiery dreszczowca minęło już niemal pół wieku, wiele osób wciąż uważa stworzenia te za jedne z najgroźniejszych podwodnych bestii. Tymczasem, jak wyjaśnia Jakub Rybski, dziennikarz national-geographic.pl, spośród 500 znanych gatunków rekina, tylko 27 atakowało ludzi, a zaledwie 13 z nich stanowi realne zagrożenie dla człowieka. – W tej grupie nie ma rekina polarnego – dodaje ekspert.
Somniosus microcephalus, jak brzmi jego łacińska nazwa, to jedna z najbardziej niezwykłych ryb na świecie. Długowieczna, bardzo powolna, z zaskakująco słabym wzrokiem – a mimo to potrafi zjeść renifera, konia, a nawet niedźwiedzia polarnego. Co warto wiedzieć o tym fascynującym gatunku?
Rekiny polarne – miejsce występowania
Rekiny polarne, znane również jako rekiny grenlandzkie, zamieszkują zimne wody północnego Atlantyku oraz Oceanu Arktycznego. Są to głównie rejony wokół Grenlandii, Islandii, Kanady oraz Norwegii. Rekiny te preferują głębiny do 1200 metrów, choć pojawiały się również doniesienia o osobnikach nurkujących nawet na głębokość 2200 metrów.
Rekiny polarne – długość życia
Jedną z najbardziej fascynujących cech rekinów polarnych jest ich niebywała długowieczność. Szacuje się, że mogą żyć nawet około 400 lat, co czyni je jednymi z najdłużej żyjących kręgowców na świecie. Ich powolny wzrost i późne dojrzewanie płciowe (około 150 lat) są kluczowymi czynnikami tej długowieczności. Ale nie tylko. – Zdaniem naukowców, rekin polarny może żyć kilkaset lat, ponieważ funkcjonuje dosłownie w slow motion. Badacze zwrócili uwagę na jego anatomię i nietypową budowę serca. Bardzo wolno pompuje krew, wykonując średnio jedno uderzenie na 12 sekund. Na tym jednak nie koniec, bo to również najwolniejszy rekin świata pływający z prędkością zaledwie 1 km/h. To dlatego poluje zazwyczaj na ofiary, które śpią – wyjaśnia planeta.pl.
Fakt, że najstarszy rekin polarny pamięta potop szwedzki, bitwę pod Chocimiem, czy wojnę trzydziestoletnią, uświadamia bardzo ciekawą rzecz: stworzenie to jest żywym świadkiem kilkusetletniej historii.
Rekiny polarne – wielkość i wygląd
Somniosus microcephalus są jednymi z największych rekinów na świecie, dorastającymi do 6-7 metrów długości i ważącymi do 1500 kg. Co ciekawe, 30% masy ich ciała stanowi wątroba.
Mają ciemnoszarą, cętkowaną skórę i szeroką głowę z małymi oczami. Ich ciało jest masywne, a płetwy piersiowe krótkie i szerokie.
Tym, co charakteryzuje ten gatunek, jest również słaby wzrok. Na oczach rekina polarnego żyje bowiem pasożyt Ommatokoita elongata, który wraz z upływem lat narasta i uszkadza tkankę. Drapieżnik jest zatem zmuszony do polegania na innych zmysłach, zwłaszcza podczas polowania.
Rekiny polarne – dieta i zachowanie
Rekiny grenlandzkie żywią się różnorodnym pokarmem, od ryb po morskie ssaki. W ich żołądkach badacze znajdowali również tak gigantyczne zwierzęta, jak konie, renifery, a nawet niedźwiedzie polarne. Co więcej, gatunek zyskał przydomek „corkscrew killer” ze względu na chwytanie ofiary i obracanie się z nią w pysku. – W latach 1993-2001 u wybrzeży Nowej Szkocji znaleziono 5 tysięcy fok „obranych jak pomarańcze”. Badacze tę masakrę przypisują właśnie rekinom polarnym – podaje planeta.pl.
Rekiny polarne – czy ich mięso jest trujące?
Spożycie mięsa z rekina polarnego może prowadzić do zatrucia, objawiającego się nudnościami, wymiotami, biegunką i w skrajnych przypadkach śmiercią. Aby uczynić je bezpiecznym do spożycia, rdzenna ludność Islandii poddała mięso specjalnemu procesowi fermentacji, tworząc potrawę kæstur hákarl. Dopiero po odpowiednim przygotowaniu (najpierw mięso gnije, a następnie usuwa się z niego toksyny i przez kilka miesięcy suszy), staje się jadalne.
Rekiny polarne – populacja
Choć rekiny, również te polarne, błędnie uchodzą za zagrożenie dla ludzi, role tak naprawdę są odwrotne. To człowiek zagraża temu niezwykłemu gatunkowi. Szacuje się, że przez 50 ostatnich lat liczba rekinów na świecie zmniejszyła się o ponad 70%. Wszystko z powodu masowych połowów w celu pozyskiwania oleju z ich wątroby. Warto dodać, że nie bez znaczenia dla niknącej populacji somniosus microcephalus są także postępujące zmiany klimatu, za które również odpowiadają ludzie.
Rekiny polarne są fascynującymi stworzeniami, które nadal skrywają wiele tajemnic. Ich zdolność do przetrwania w ekstremalnych warunkach i niewiarygodna długość życia czynią je wyjątkowymi przedstawicielami świata morskiego.
Źródła:
Kontynuuj podróż:
- „Została miłość do Svalbardu”. Zuza Paradowska o pięciu latach spędzonych na Svalbardzie i o zmianach, których dokonała w niej Arktyka
- „To kruche środowisko, więc ważne, by o nie dbać”. Khristin Aina Galang Grana i Angie Bardoquillo o życiu na Svalbardzie
- „Muszę się przemieszczać, być w drodze”. Leszek Nord o poetyce Arktyki i słowach z domu lodowców
