Monika Subda Svalbard, odległy archipelag w arktycznej części Norwegii, to miejsce, które fascynuje swoją surowością i dziką przyrodą. Nic zatem dziwnego, że ten unikatowy teren stał się nie tylko celem badań naukowych i wypraw polarnych, ale także inspiracją dla twórców filmowych. Reżyserowie, którzy wykorzystali Svalbard do opowiedzenia swoich historii, stanęli przed wyzwaniem kręcenia w jednym z najbardziej nieprzystępnych zakątków naszego globu. Czy arktyczną magię udało się przenieść na ekran? Oto Svalbard w filmach i serialach.
Jakie filmy nakręcono o Svalbardzie?
Bjørnøya: Følg drømmen
Film dokumentalny opowiadający o wyprawie trzech braci na Wyspę Niedźwiedzią. Mężczyźni zainspirowani historią znanego surfera, postanawiają zmierzyć się z lodowatymi morskimi falami i arktycznym śniegiem. Wyposażeni w profesjonalny sportowy sprzęt do surfingu i snowboardu odkrywają, że Matka Natura może być zarówno przyjaciółką, jak i wrogiem. Światowa premiera filmu odbyła się 10 października 2015 roku. Jego reżyserem jest Inge Wegge. Film dostępny jest na platformie Netflix.
Ingenjör Andrées luftfärd (Lot Orła)
Szwedzki film w reżyserii Jana Troella, będący adaptacją powieści Pera Olofa Sundmana, opowiadającej historię próby przelotu balonem nad biegunem północnym, podjętą przez Salomona Augusta Andrée w 1897 roku. Film został nominowany do Oscara w 1983 roku w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny.
Operacja Arktyka
Fabuła filmu, oparta na powieści z 1971 roku, opowiada o trójce rodzeństwa przechodzącego przez napięcia rodzinne. Bohaterowie ukrywają się na pokładzie helikoptera, który ich zdaniem zmierza do rodzinnego miasta ich ojca na kontynencie. Zamiast tego trafiają na pustkowie Svalbardu.
Według recenzji Hollywood Reporter jest to „urzekający powrót do niewinnych sobotnich filmów, który opowiada trzymającą w napięciu historię przetrwania na tle zapierających dech w piersiach mroźnych krajobrazów”.
Duch Piramidy
Osiedle górnicze Piramida to rosyjska osada na Svalbardzie, do której przybywa duński zespół indie-rockowy Efterklang. Misją tej wyprawy jest uchwycenie dźwięków, których muzycy chcą użyć jako „instrumentów” na swoim nowym albumie, nazwanym na cześć tego najbardziej wysuniętego na północ miasta duchów na świecie.
Artyści zwiedzają Piramidę w towarzystwie rosyjskiego przewodnika, który opowiada im o czasach świetności osady, gdy górnicy wraz z rodzinami żyli tu na wysokim poziomie. Zebrane przez Efterklang dźwięki stopniowo zamieniają się w melancholijną melodię, stanowiącą interesujące tło dla opowieści o wzlotach i upadkach svalbardzkiej osady.
Zero stopni w skali Kelvina
Film w reżyserii Hansa Pettera Molanda to dramat z 1995 roku, w którym trzech mężczyzn o różnych osobowościach zostaje uwięzionych w małej chatce podczas arktycznej zimy. Choć film nakręcony został na Svalbardzie, jego historia rozgrywa się na Grenlandii.
Pas Oriona
Ten thriller polityczny z 1985 roku śledzi perypetie trzech norweskich marynarzy, mieszkających na Spitsbergenie. Pewnego dnia Tommy, Sverre i Lars przypadkiem trafiają na ukrytą na jednej z wysp stację podsłuchową Rosjan. Udaje im się zbiec, jednak to dopiero początek ich kłopotów.
Film zdobył uznanie krytyków za zapierające dech w piersiach zdjęcia arktycznych terenów, a w 2007 roku został uznany przez Dagbladet za 10. najważniejszy norweski film.
Polskie filmy o Svalbardzie
Ruch lodu. Podróż przez topniejącą Arktykę
Reżyser filmu Kuba Witek zrealizował film towarzysząc polskiej wyprawie naukowej na zachodni Spitsbergen. Obraz ten przypomina o problemie globalnego ocieplenia oraz zadaje kluczowe pytania w kontekście zmian zachodzących w Arktyce. Kuba Witek i Daga Bożek zrealizowali również film dokumentalny „Polarniczki”, który powstał na podstawie książki „Polarniczki. Zdobywczynie podbiegunowego świata”.
Na temat Svalbardu powstało również około 40 polskich filmów krótkometrażowych. Trzy produkcje z lat 30. XX wieku – Wyspa mgieł i wichrów, Wśród mórz Arktyki oraz Do Ziemi Torella – w swoim opracowaniu dla „Kwartalnika Filmowego” omówili Jacek Szymala oraz Andrei Rogatchevski.
Jakie seriale nakręcono o Svalbardzie?
Na wodach północy
Brytyjski miniserial telewizyjny z 2021 roku, który jest adaptacją powieści Iana McGuire’a o tym samym tytule. Akcja filmu toczy się na wodach Arktyki.
Głównym bohaterem jest Patrick Sumner (grany przez Jacka O’Connella), były chirurg wojskowy, który wyrusza na wyprawę wielorybniczą na statku „Volunteer”. Podczas podróży po lodowatych wodach Arktyki załoga statku napotyka liczne wyzwania, w tym brutalność życia na morzu, surowy klimat otoczenia oraz wewnętrzne konflikty.
Największym zagrożeniem okazuje się jednak Henry Drax (w tej roli Colin Farrell), okrutny i bezwzględny członek załogi. Sumner i Drax wkrótce zostają uwikłani w brutalną walkę o przetrwanie, która prowadzi do coraz mroczniejszych wydarzeń. Serial „Na wodach północy” można obejrzeć na platformie HBO MAX.
Fortitude
Brytyjski serial telewizyjny z 2015 roku, łączący elementy kryminału i horroru. Akcja opowieści toczy się w tytułowym Fortitude – 700-osobowym fikcyjnym miasteczku, zlokalizowanym na wyspie Spitsbergen. Miejscowość, którą tworzą osadnicy z różnych zakątków świata, uchodzi za jedno z najbezpieczniejszych miejsc na naszym globie, ponieważ nigdy nie zostało tu popełnione żadne poważne przestępstwo.
Tutejsza gubernator, Hildur Odegard (Sofie Gråbøl), chce stworzyć w Fortitude lodowy hotel i przekształcić miejscowość w ekskluzywny kurort turystyczny. Pewnego dnia w miasteczku pojawia się młody naukowiec Vincent Rattrey (Luke Treadaway), który zamierza rozpocząć przełomowe badania na temat niedźwiedzi polarnych i Arktyki. Kilka dni później spokój lokalnej społeczności zostaje zburzony. Mieszkający od lat w Fortitude brytyjski profesor Charlie Stoddart (Christopher Eccleston) zostaje brutalnie zamordwowany. Śledztwo w tej sprawie prowadzą lokalny szeryf Dan Anderssen (Richard Dormer) i detektyw Eugene Morton (Stanley Tucci), przysłany z Londynu na wniosek rodziny zmarłego. Mężczyźni spróbują wyjaśnić przyczyny śmierci obywatela Wielkiej Brytanii. Film zrealizowano w Wielkiej Brytani oraz w w Reyðarfjörður na Islandii.
Polowanie. W uścisku pór roku: Arktyka
Godzinny odcinek siedmioczęściowego dokumentu BBC, śledzący trzy zwierzęta – niedźwiedzie polarne i lisy arktyczne na Svalbardzie oraz wilki w Kanadzie – próbujące przystosować się do polowań w zmieniających się warunkach środowiska. Tylko jedna istota może być zwycięzcą – a wynik jest naprawdę nieoczekiwanym szokiem dla widzów aż do ostatniej sekundy.
Twórcy dokumentu wykazali nieskończoną cierpliwość w tropieniu niedźwiedzia polarnego. „Polowanie. W uścisku pór roku: Arktyka” to jeden z lepszych projektów, który uchwycił prawdziwe, naturalne piękno i surowe realia Svalbardu.
Mroźna Planeta
Serial przyrodniczy BBC, który zdobył cztery nagrody Emmy w Stanach Zjednoczonych, ukazuje środowisko i życie zwierząt w regionach polarnych, w szczególności w Arktyce i Antarktyce. David Attenborough przeprowadza widzów przez opowieść o życiu typowych przedstawicieli fauny strefy subpolarnej i polarnej, dotkniętych nieuchronnymi zmianami klimatu.
Svalbard, choć odległy i trudno dostępny, przyciąga twórców filmowych swoją unikalną scenerią, która potrafi być zarówno urokliwa, jak i surowa. Malownicze krajobrazy arktyczne stanowią doskonałe tło dla różnorodnych gatunków filmowych, od produkcji przygodowych i kryminalnych, poprzez dramaty, aż po filmy katastroficzne. To pozwala nam mieć nadzieję, że w przyszłości pojawią się kolejne dzieła, które pozwolą nam jeszcze lepiej zagłębić się w tajemniczy i fascynujący świat Arktyki na dużym ekranie.
Kontynuuj podróż:
