Monika Subda Daleko na północy, wśród surowego, ale niewątpliwie pięknego krajobrazu archipelagu Svalbard, w samym sercu Longyearbyen, stoi czerwony budynek z drewna. Przyciąga uwagę nie tylko ognistym kolorem, ale także – a może przede wszystkim – rolą, jaką pełni dla lokalnej społeczności. Svalbard Kirke to miejsce kultu religijnego, ale także ważne centrum społeczne i kulturalne dla mieszkańców tego odległego regionu.
Historia Svalbard Kirke
W kwietniu 1919 roku Edvard Sverdrup, profesor na Wydziale Spraw Kościelnych w Oslo i przewodniczący zarządu Norweskiego Luterańskiego Towarzystwa Misyjnego, poruszył w swojej organizacji kwestię sprowadzenia księdza oraz budowy kościoła na Svalbardzie. Otrzymawszy zgodę na zajęcie się tą sprawą, Sverdrup skontaktował się z Karlem Bayem, dyrektorem Store Norske Spitsbergen Kulkompani (SNSK), który był przychylny współpracy.
13 lipca tego samego roku profesor pojawił się w Longyearbyen, aby poświęcić cmentarz, na którym w 1918 pochowano kilka ofiar hiszpańskiej grypy. Bay i Sverdrup znaleźli przy okazji działkę pod budowę kościoła.
23 czerwca 1920 roku udało się sprowadzić do miasta pierwszego stałego księdza i nauczyciela. Był nim Thorleif Fredrik Østenstad, który pozostał na tym stanowisku przez cztery lata. W tym samym czasie podjęto decyzję o rozpisaniu przetargu na budowę kościoła.
–Kontrakt otrzymała firma A/S Norsk Husbygnings-Kompani, NHK, Oslo/Hamar. Główny inżynier Erik Aall Flood z SNSK sporządził projekt, który został poprawiony 22 czerwca 1920 roku przez architekta Henninga Kloumanna, szefa NHK, i zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Kościelnych i Państwowego Inspektora Budowlanego 14 lipca 1920 roku – czytamy na kirken.no.
Kościół miał być zbudowany w systemie konarowym, z silnym usztywnieniem wiatrowym i podłogą na ściernisku izolowaną żużlem z kopalni i 2-calowymi deskami. Wieża miała być zbudowana z kamienia, a zewnętrzny dach pokryty czymś, co nazywano „tekturą ze skóry icopal”, którą można było pomalować.
Według projektu okna w nawie i prezbiterium miały być dwuszybowe i bezramowe, z wywietrznikiem. Podwójne okna otwierały się do zakrystii i przedsionka oraz na zewnątrz do czytelni/szkoły.
Działka pod budowę świątyni, którą wcześniej wybrali profesor Sverdrup i dyrektor Bay, znajdowała się pomiędzy cmentarzem a osadą. Główny inżynier Sigurd Westby uznał jednak to miejsce za całkowicie nieodpowiednie. Znał bowiem warunki pogodowe w Longyearbyen i wiedział, że kościół musi stanąć w terenie zabudowanym, u podnóża góry, gdzie dzieci łatwo dotrą na zajęcia.
Edvard Sverdrup przystał na te wskazówki. W 1921 roku rozpoczęła się budowa Svalbard Kirke – kościoła protestanckiego pod wezwaniem Naszego Zbawiciela. Prace ukończono zaledwie po 35 dniach (niektóre źródła mówią z kolei o 50 dniach).
Biskup Eivind Berggrav złożył w 1935 roku pierwszą nieoficjalną wizytę w świątyni. Niestety, ta uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej. Dopiero kilkanaście lat później, a dokładnie w roku 1956 położono kamień węgielny pod nowy budynek sakralny. Budowę rozpoczęto w 1957, a konsekracja nastąpiła 24 sierpnia 1958 roku. Kościół w swojej obecnej strukturze jest otwarty dla wszystkich, niezależnie od wyznania. Od 2019 roku pastorką Svalbard Kirke jest Siv Limstrand.
Architektura Svalbard Kirke
Budynek kościoła wyróżnia się na tle lodowych krajobrazów dzięki swojej czerwonej fasadzie. Zbudowano go na planie prostokąta według planów sporządzonych przez architekta Hansa Magnusa.
Wnętrze kościoła jest proste, ale przytulne, podzielone na część kościelną, parafialną i mieszkalną. Jak podaje kirken.no, w świątyni znajdują się stare srebrne świeczniki ołtarzowe, które były prezentem od króla Haakona i królowej Maud, a także dzbanek do chrztu i chrzcielnica. W środku przewidziano miejsce dla około 140 osób.
Rola społeczna
W 1921 roku robotnicy, brygadziści i urzędnicy mieszkali i jadali oddzielnie. Kościół stał się w Longyearbyen jedynym wspólnym budynkiem do spotkań dla wszystkich klas.
Obecnie Svalbard Kirke również nie jest wyłącznie miejscem modlitwy i kultu religijnego. To swoiste centrum życia społecznego na Svalbardzie. Kościół organizuje różne wydarzenia, takie jak koncerty, spotkania i warsztaty, które są dostępne dla wszystkich mieszkańców, niezależnie od ich wyznania czy pochodzenia.
Dostępność i znaczenie
Svalbard Kirke jest otwarty przez całą dobę, 7 dni w tygodniu. Ta nieustanna dostępność świątyni podkreśla jej rolę jako bezpiecznej przystani dla wszystkich, którzy szukają spokoju lub pragną poczucia wspólnoty.
Svalbard Kirke to więcej niż tylko kościół; to serce społeczności archipelagu. W tym odległym zakątku świata, gdzie natura rządzi się swoimi nieprzewidywalnymi prawami, czerwona świątynia stanowi niezwykły symbol społecznej jedności.
Kontynuuj podróż:
